Tonsil ve Adenoidektomi Nedir? Hangi Durumlarda Gerekir?

Tonsil ve Adenoidektomi Nedir? Hangi Durumlarda Gerekir?

Kulak Burun Boğaz (KBB) hastalıkları arasında oldukça sık karşılaşılan cerrahi müdahalelerden biri de tonsil ve adenoidektomi operasyonlarıdır. Bu iki işlem, halk arasında “bademcik ve geniz eti ameliyatı” olarak bilinir. Tıbbi adıyla tonsilektomi ve adenoidektomi, özellikle çocuk yaş grubunda solunum ve enfeksiyon problemlerinin çözümünde önemli rol oynar. Bu yazıda, KBB uzmanları tarafından en sık önerilen bu cerrahilerin neden yapıldığını, hangi durumlarda gerekli olduğunu ve sonrasında neler beklenmesi gerektiğini ayrıntılı olarak ele alacağız.
Tonsil Nedir? Adenoid Nedir?
  • Tonsiller, yani halk arasında bilinen adıyla bademcikler, ağız boşluğunun her iki yanında bulunan lenf dokularıdır. Bağışıklık sisteminin bir parçası olarak görev yaparlar.
  • Adenoid, yani geniz eti, burnun arka kısmında, geniz bölgesinde bulunan başka bir lenf dokusudur. Tıpkı tonsiller gibi, çocukluk döneminde enfeksiyonlara karşı koruyucu rol oynar. Ancak zamanla küçülmesi ve işlevini yitirmesi beklenir.
Tonsilektomi ve Adenoidektomi Neden Yapılır?
Tonsilektomi (bademcik ameliyatı) ve adenoidektomi (geniz eti ameliyatı) KBB uzmanları tarafından genellikle birlikte yapılır ve aşağıdaki durumlar başlıca endikasyonlar arasında yer alır:
Tonsilektomi Endikasyonları (Bademcik Ameliyatı Gerekçeleri):

     1.Tekrarlayan Bademcik Enfeksiyonları:

  • Son 1 yılda 7 veya daha fazla kez,
  • Son 2 yılda yılda 5 veya daha fazla kez,
  • Son 3 yılda yılda 3 veya daha fazla kez geçirilmiş ve antibiyotikle tedavi edilmiş tonsillit atakları.

     2.Peritonsiller Apse:

  • Bademcik çevresinde iltihap toplanması, genellikle tekrarlayıcı yapıda olup acil tonsilektomi endikasyonudur.
     3.Obstrüktif Uyku Apnesi (OUA):
  • Bademciklerin aşırı büyüyerek hava yolunu tıkaması ve uykuda nefes durmalarına neden olması. Çocuklarda en sık cerrahi endikasyonlardan biridir.
     4.Yutma Güçlüğü ve Beslenme Problemleri:
  • Bademciklerin yemek yeme ve yutmayı engelleyecek kadar büyük olması.
     5.Kötü Huylu Şüpheli Kitleler:
  • Bademciklerde asimetri, tek taraflı büyüme veya şüpheli lezyonların varlığı.
Adenoidektomi Endikasyonları (Geniz Eti Ameliyatı Gerekçeleri):

     1.Burun Tıkanıklığı ve Ağız Açık Uyuma:

  • Geniz etinin büyümesiyle burun solunumunun bozulması, sürekli ağızdan soluma hali.
     2.Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu:
  • Uyku sırasında solunumun duraklaması, huzursuz uyku, gece terlemeleri ve horlama.
     3.Tekrarlayan Orta Kulak Enfeksiyonları ve Seröz Otit:
  • Adenoid dokunun östaki borusunu tıkaması sonucu kulak problemleri yaşanması.
     4.Yüz ve Çene Gelişiminde Bozulma:
  • Uzun süreli ağız solunumu çocuklarda “adenoid yüz” denen karakteristik yüz yapısına yol açabilir.
     5.Koku ve Tat Kaybı, Kronik Sinüzit:
  • Geniz etinin tıkanıklık yaratması nedeniyle sinüs boşalımının bozulması.
Ameliyat Süreci ve Sonrası
  • Tonsil ve adenoidektomi işlemleri genellikle genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 30–45 dakika sürer.
  • Hastalar çoğunlukla aynı gün taburcu edilir.
  • İyileşme süreci 7–10 gün içinde tamamlanır, bu sürede yumuşak gıdalarla beslenme, bol sıvı alımı ve ağrı kesici kullanımı önerilir.
  • Enfeksiyon riski ve nadiren kanama gibi komplikasyonlar açısından dikkatli takip gerekir.
Tonsil ve Adenoidektomi Hakkında Sık Sorulan Sorular
  • Ameliyat yaşı kaç olmalı?
Genellikle 3 yaş üzeri çocuklarda yapılır, ancak uyku apnesi gibi acil durumlarda daha küçük yaşlarda da gerekebilir.
  • Tonsil veya adenoid alınırsa bağışıklık sistemi zayıflar mı?
Hayır. Bu dokuların alınması bağışıklık sistemini zayıflatmaz. Vücut savunma sisteminde başka yapılar bu görevleri üstlenir.
  • Yetişkinlerde de yapılır mı?
Evet, özellikle tekrarlayan bademcik iltihapları, apse ya da şüpheli kitlelerde yetişkinlerde de tonsilektomi yapılabilir.
Sonuç Olarak
Tonsilektomi ve adenoidektomi, uygun hastalarda son derece etkili ve güvenli cerrahi yöntemlerdir. KBB uzmanı tarafından ayrıntılı değerlendirme sonrası karar verilmesi gereken bu ameliyatlar, çocuklarda ve bazı durumlarda yetişkinlerde yaşam kalitesini ciddi anlamda artırabilir. Eğer çocuğunuz sık sık bademcik iltihabı geçiriyor, gece horluyor ya da burnu sürekli tıkalıysa, bir KBB uzmanına başvurarak tonsil ve adenoid yapılarının değerlendirilmesini sağlayabilirsiniz.